Analiza wizualna jest nieodłącznie związana z procesem percepcji, który składa się z trzech etapów:
1. Nieświadome przetwarzanie widzianej sceny na niskim poziomie szczegółowości.
2. Postrzeganie kształtów i wzorców.
3. Etapowa analiza w celu znalezienia odpowiedzi (co się dzieje i dlaczego).

Ogólny przebieg analizy

W pierwszej fazie neurony w naszym oku dostrzegają elementy w polu widzenia i wykrywają, bez naszej świadomości, atrybuty takie jak położenie, rozmiar, kształt, kolor, orientację, teksturę. Pomagają one pogrupować  i zorganizować widziane elementy. W drugiej fazie, pole widzenia jest dzielone na kształty i wzorce. W trzecim etapie aktywnie szukamy związku między elementami tworzącymi wzorce, przechowując wyniki naszego badania w pamięci krótkotrwałej. Dla analizy danych kluczowa jest zdolność do rozpoznawania kształtów i wzorców, która kiedyś umożliwiła ludziom przetrwanie, a w dzisiejszych czasach jest szczególnie przydatna przy wnioskowaniu na podstawie danych biznesowych.

Analiza przebiega zwykle w następujących etapach: Przegląd całości > Zbliżenie na szczegół > Odfiltrowanie elementów nieistotnych > Wejście w niezbędne detale > Wyciągnięcie wniosków.

Związek między danymi

Punktem wyjścia do analizy zawsze jest związek między danymi, które są analizowane. Dla każdego z nich problem jest definiowany inaczej, np.:
– szereg czasowy – Czy ruch na stronie internetowej rośnie czy maleje?
– korelacja – Czy istnieje związek między wydatkami na marketing a sprzedażą?
– rozkład – Jaki jest zakres zarobków pracowników i ile osób znajdzie się w grupie powyżej 10 000 zł?
– część całości – Jaki udział w rynku ma nasza firma?
– ranking/porównanie nominalne – W jakiej kolejności występują departamenty?
– odchylenie – W jakim stopniu wydatki departamentów różnią się od planowanego budżetu?

Wzorce w związkach

W zależności od występującego związku szukamy innych wzorców i kształtów.

Szereg czasowy

– punkty skrajne – W którym miesiącu sprzedaż była najwyższa, a w którym najniższa?

– trend – Czy wartości rosną, maleją czy pozostają bez zmian?

– zmienność – Czy ruch na stronie internetowej waha się mocno czy nieznacznie?

– tempo zmian – Czy tempo jest stałe, rośnie czy maleje? Który z dwóch zestawów danych zmienia się szybciej?

– sezonowość – Czy występują skoki (tzw. peaki) sprzedaży?

– chwilowy związek – Czy kampania marketingowa miała wpływ na sprzedaż?

– przesunięcie – Z jakim opóźnieniem zadziałała kampania marketingowa?

– przecięcie – Kiedy sprzedaż produktu A dogoniła produkt B?

Korelacja

– zależność – Czy wraz ze wzrostem stażu pracy rosną uzyskiwane premie (zależność liniowa dodatnia)?

Czy wraz ze wzrostem PKB spada umieralność noworodków (zależność liniowa ujemna)?

Czy wraz ze wzrostem liczby lat działalności w branży IT sprzedaż rośnie coraz szybciej (zależność dodatnia nieliniowa)?

– koncentracja – Czy większość zamówień jest średniej wielkości?

– skupisko – Czy istnieje grupa dużych zamówień z niewielkim zyskiem?

– luka – Czy na rynku są mieszkania większe niż 80 m2, ale mniejsze niż 100 m2?

– wyjątek – Czy największy klient jest traktowany na zwykłych warunkach?

– losowość – Czy dane na wykresie nie wykazują związku?

Rozkład

– symetria – Czy rozkład wzrostu uczniów w klasie jest symetryczny czy asymetryczny?

– szerokość – Jeśli rozkład jest symetryczny, czy jest wąski czy szeroki?

– jednolitość – Czy wszystkie badane grupy wiekowe z podobnym natężeniem korzystają ze strony internetowej w tych samych porach?

– wierzchołki – Czy korki w badanym mieście tworzą się 2 razy dziennie?

– luka – Czy istnieją zamówienia między 15 i 20 zł?

– wyjątek – Czy prezes zarządu zarabia wielokrotnie więcej niż inni?

Ranking/porównanie nominalne/część całości/odchylenie

– punkty skrajne – Która firma dominuje na rynku? Jaka jest jej przewaga nad drugą w rankingu?

– udział w całości – Jaki jest udział firmy w rynku?