Dashboard jest specyficznym rodzajem raportu, na którym najważniejsze informacje i wskaźniki powiązane z celami firmy lub organizacji przedstawione są w formie wizualnej. Informacje te są umieszczone na jednym ekranie lub jednej kartce. Dashboard jest sposobem obrazowania i prezentacji danych (w tym danych biznesowych), a nie specyficznym rodzajem informacji lub technologii.

Geneza dashboardów

Słowo „dashboard” (ang. dashboard – tablica rozdzielcza) pochodzi od drewnianej lub skórzanej tablicy, która zabezpieczała woźnicę przed zachlapaniem (ang. dash – chlapać). Nazwa ta została następnie przejęta przez przemysł motoryzacyjny i zaczęła oznaczać tablicę rozdzielczą w samochodzie. Analogiczny panel sterowania czy nawet całe pomieszczenie w samolotach nazywa się kokpitem (ang. cockpit). Stąd w języku polskim na określenie raportu, który zestawia najważniejsze informacje i pozwala szybko podjąć decyzję („migiem”), często stosuje się nazwę kokpit (np. kokpit menedżerski w systemach informatycznych klasy Business Intelligence). Inne spotykane nazwy to karta wyników (ang. scorecard), tablica wskaźników czy pulpit. Nam najbardziej przypadło do gustu słowo dashboard jako bezpośrednie nawiązanie do deski rozdzielczej w samochodzie, która dostarcza natychmiast krytycznych informacji potrzebnych do prowadzenia pojazdu. Dashboard służy tym samym celom – niezależnie do tego czy jest używany do podejmowania decyzji strategicznych dla dużych korporacji, zarządzania codzienną pracą zespołu operacyjnego czy wykonywania zadań dotyczących tylko nas.

Skąd nazwa SkuteczneRaporty.pl?

Powstanie serwisu SkuteczneRaporty.pl zostało zainspirowane właśnie dashboardami i wizualizacją danych. Strona początkowo miała nosić nazwę Dashboardy.pl, ale z uwagi na niewielką popularność tego słowa przyjęliśmy prostszy do zapamiętania adres.

Rodzaje dashboardów

Wyróżniamy 2 rodzaje dashboardów, które będą służyć odmiennym celom: dashboard menedżerski i dashboard analityczny. Dashboard menedżerski to typowa analogia do deski rozdzielczej, z sygnałami w formie sygnalizacji ulicznej. To podstawowy raport w pracy każdej osoby, pokazujący jak wyglądamy względem naszych celów i innych punktów odniesienia (konkurencja, inne rynki, nasze wyniki historyczne, targety). Po odebraniu sygnału z takiego dashboardu (najczęściej negatywnego), menedżer przechodzi do dashboardu analitycznego, który poprzez szereg interakcji umożliwia analizę wizualną danych i dojście do przyczyn źródłowych.

Dashboard menedżerski vs dashboard analityczny – porównanie

Podobieństwa

Dashboardy są wizualną prezentacją.

Informacje na dashboardzie są prezentowane wizualnie, zwykle w postaci kombinacji tekstu i grafiki, z naciskiem na grafikę. Dasbhoardy są w znacznym stopniu w postaci graficznej, nie dlatego, żeby ładnie wyglądać, ale dlatego, że graficzna prezentacja jest w stanie komunikować skuteczniej, przenosząc więcej treści niż sam tekst. Jak najlepiej przedstawić informacje, aby ludzkie oko szybko je dostrzegło, a mózg łatwo przyswoił poprawną i najważniejsza informację z tej treści? Aby zaprojektować dashboard efektywnie trzeba zrozumieć co nieco o percepcji wizualnej i wiedzieć, co działa, a co nie i dlaczego.

Dashboardy przedstawiają informacje potrzebne do osiągnięcia konkretnych celów.

Aby osiągnąć jednej lub więcej celów często potrzebny jest dostęp do zbioru danych, pochodzących z różnych źródeł powiązanych z innymi jednostkami biznesowymi. Nie chodzi tu o konkretne informacje, ale o informacje jakiegokolwiek typu, które pomogą zrealizować cel. Pożądane informacje często są zestawem KPI-ów (ang. Key Performance Indicator – Kluczowy Czynnik Sukcesu).

Dashboard mieści się na pojedynczym ekranie komputera.

Informacje muszą zmieścić się na pojedynczym ekranie i być w całości dostępne w zasięgu wzroku odbiorcy, w okamgnieniu. Przewijanie ekranu w celu zobaczenia wszystkich informacji oznacza, że nie mamy do czynienia z dashboardem. Jeśli trzeba skakać z ekranu na ekran, aby zobaczyć wszystkie informacje, jest to raczej kilka dashboardów. Celem jest posiadanie wszystkich najważniejszych informacji łatwo dostępnych, aby szybko je przyswoić. Czy informacje muszą być przedstawiane w przeglądarce internetowej? To z pewnością najlepszy nośnik dzisiejszych dashboardów, ale nie jedyny akceptowalny i niekoniecznie najlepszy za 10 lat. Czy informacje muszą być odświeżane w czasie rzeczywistym? Tylko jeśli cele, którym dashboard służy, wymagają danych w czasie rzeczywistym. Monitorując na dashboardzie ruch lotniczy, o zwłoce nie może być mowy. Z drugiej strony podejmowanie strategicznych decyzji w celu zwiększenia sprzedaży, wystarczy ujęcie na zakończenie zeszłego miesiąca.

Dashboardy są używane, aby śledzić informacje w mgnieniu oka („at the speed of the thought”).

Pomimo faktu, że informacje na temat prawie wszystkiego można przedstawić w postaci dashboardu, jedna cecha łączy wszystkie informacje zawarte na dashboardach: są skrócone do formy podsumowań i wyjątków. Dzieje się tak ponieważ nie da się monitorować w mgnieniu oka wszystkich szczegółów potrzebnych do osiągnięcia celów. Dasbhoard musi być w stanie szybko wskazać, że coś wymaga uwagi i może potrzebować działania. Nie ma potrzeby prezentowania wszystkich czynników niezbędnych do podjęcia decyzji, ale dashboard powinien umożliwiać uzyskanie szczegółowych informacji w jak najprostszy sposób, np. poprzez przejście do innego okna po kliknięciu na interesujący nas element (nawigacja typu drill-down). Dodatkowo Dasbhoardy powinny posiadać dodatkowe cechy, które pozwalają im spełniać swoje zadanie efektywnie:

Dasbhoardy mają niewielkie, zwięzłe, jasne i intuicyjne mechanizmy prezentacji.

Mechanizmy te przekazują komunikaty, nie zajmując przy tym zbyt dużo miejsca, dzięki czemu cała kolekcja informacji zmieści się na niezwykle cennej powierzchni jednego ekranu. Jeśli coś, co wygląda jak miernik stanu paliwa, sygnalizacja świetlna lub termometr spełnia najlepiej wymagania dotyczące danej informacji, można ich użyć, lecz jeśli coś spełniłoby tę rolę lepiej, lepiej jest je zastąpić. Obstawanie przy atrakcyjnym wyglądzie analogicznym do tego spotykanym w samochodzie w przypadku, gdy inny mechanizm byłby lepszy, jest nieproduktywne.

Dasbhoardy są spersonalizowane.

Informacje zawarte na dashboardzie muszą być uszyte na miarę, w zależności od potrzeb danego użytkownika lub ich grupy. W  przeciwnym razie mijamy się z celem. Tyle, ile odbiorców, tyle powinno być dashboardów. Stąd ważna jest umiejętność samodzielnego zbudowania dashboardu pod nasze potrzeby.

Różnice

Przykłady dashboardów

Dashboard menedżerski

Zobacz z czego zbudowany jest przedstawiony tu dashboard sprzedaży.

Jak zbudować dashboard menedżerski w programie Excel?

Dowiedz się także, jak utworzyć dashboard menedżerski w Excelu:

1. Jak utworzyć dashboard menedżerski w Excelu? (odc. 1) – Miniwykresy, sygnalizacja uliczna i wykresy pociskowe
2. Jak utworzyć dashboard menedżerski w Excelu? (odc. 2) – Formatowanie warunkowe jako pasek danych
3. Jak utworzyć dashboard menedżerski w Excelu? (odc. 3) – Wykres słupkowo-słupkowy oraz aparat fotograficzny
4. Jak utworzyć dashboard menedżerski w Excelu? (odc. 4) – Mapa cieplna i kartogram z Mapą Polski Excel
5. Dodatek Sparklines for Excel – Wykresy na dashboard, których zawsze szukałeś

Dashboard analityczny

Zobacz artykuły o tym, jak zbudować dashboard analityczny w Excelu:

1. Budowa dynamicznego dashboardu w Excelu z użyciem fragmentatorów
2. Raport z użyciem Mapy Polski Excel, tabeli przestawnej i fragmentatorów [wideo]
3. Przewijaj i sortuj tabelę w Excelu za pomocą jednego kliknięcia i to bez VBA
4. Interaktywny dashboard Excel do analizy i porównywania KPI
5. Co to jest PowerPivot i PowerView – dodatki Excel do tworzenia dashboardów?

W jakim programie tworzyć dashboardy?

Praktycznie każde rozwiązanie informatyczne klasy Business Intelligence pozwala tworzyć dashboardy i najczęściej tak one też się nazywają. Niewiele z nich posiada jednak mechanizmy wizualizacyjne, które pozwala tworzyć skuteczne raporty. Do wyboru mamy kilka rozwiązań, wśród których na uwagę zasługują: Power BI i Tableau. Z racji popularności i elastyczności programu Excel oraz rozszerzonych możliwości przygotowania danych i kalkulacji w tzw. Excel BI, program Excel może stanowić rozsądną alternatywę.

Dashboardy w interfejsach aplikacji

Słowo „dashboard” i jednoekranowe podejście do przekazywania najważniejszych informacji nie są zarezerwowane tylko dla raportowania czy motoryzacji. Różne zastosowania znaleźć można w wielu miejscach. Oto kilka przykładów z życia:

1. Pulpit komputera (ang. desktop) w systemie Windows – zawiera ikony, przycisk Start czy okno komunikatów.
2. Dashboard na komputerze Mac firmy Apple – zawiera podręczny przegląd codziennie używanych informacji, takich jak lokalna prognoza pogody, szybkie notatki czy kalkulator.
3. Kokpit Filmweb – umożliwia personalizację strony głównej serwisu i ustawienie odpowiednich sekcji i alertów.
4. iGoogle – wyłączona już usługa, która pozwalała na modyfikację strony startowej Google.
5. Pulpit nawigacyjny Google Analytics – poświęciliśmy mu cały artykuł
6. mBank – najnowsza odsłona systemu bankowości pozwala nie tylko na konfigurację ustawień osobistych, ale także na wizualizację danych z systemu – stanu konta, porównywania wydatków

Zainspirowany?

Dowiedz się więcej, biorąc udział w naszych szkoleniach z wizualizacji danych i tworzenia dashboardów.