Mapa cieplna to rodzaj wizualizacji danych wywodzący się z kartografii, który „tłumaczy” liczby na kolory. Każdy element tabeli (macierzy z danymi) przybiera postać kolorowego kształtu (kwadratu, koła, piksela, kształtu nieregularnego), którego kolor odpowiada wartości, jaką prezentuje.

Skąd się wzięła mapa cieplna?

Określenie „cieplna” (ang. heat, które możemy tłumaczyć też jako „termiczna”) zostało zaproponowane przez projektanta oprogramowania Cormaca Kinney w 1991 roku, by opisać ekran z informacjami o rynku finansowym w czasie rzeczywistym wyrażonymi za pomocą koloru.

Pierwsze analizy tego typu miały już miejsce wcześniej, gdy na ekranach przedstawiano macierze danych za pomocą pikseli w odcieniach szarości: duże wartości jako ciemnoszare i czarne, niskie wartości jako piksele jasne. Leland Wilkinson opracował pierwszy program komputerowy w 1994 roku (SYSTAT) w celu wytworzenia mapy cieplnej z wykorzystaniem wysokiej rozdzielczości ekranu i różnych kolorów grafiki.

Podsumowując, technika mapy cieplnej jest młoda i jeszcze nie raz jej zastosowanie nas zaskoczy.

Przykłady użycia koloru jako wartości liczbowej

Ponieważ nasz mózg świetnie radzi sobie z sygnałami, które znamy, bardzo często na mapach cieplnych wykorzystuje się kombinację kolorów zielony-żółty-czerwony wraz z ich przejściami. Wynika to niekoniecznie z faktu, że jest najszybsza (badania pokazały, że czasami jednokolorowe czy dwukolorowe palety są bardziej efektywne) czy też najbardziej efektywna (daltoniści mają z nią problem), ale dlatego, że mieliśmy z nią już styczność przy doświadczeniach z rozszczepieniem światła czy też na mapach fizycznych. Dobór koloru jest na pewno sprawą kluczową. Przykładowe zastosowania obejmuję wszystkie dziedziny, gdzie wykorzystuje się dane – od analityki biznesowej po biotechnologię.

Mapa fizyczna Polski

Źródło: wikipedia.pl

Złoty trójkąt, na który zwracają uwagę użytkownicy wyszukiwarki Google.

Źródło: Eyetools.com

Mapa termiczna człowieka

Źródło: wikipedia.pl

Mapa boiska do koszykówki z wyróżnieniem miejsc, z których zdobywano punkty

Źródło: sports-reference.com

Mapa cieplna utworzona na podstawie mikromacierzy DNA pokazująca ekspresję genów w różnych warunkach

Źródło: wikipedia.pl

Mapa cieplna w analizie danych na mapie w bezpłatnym dodatku do Excela Power Map (w Excelu 2016 zwanym 3D Map, a w polskiej wersji Mapa 3-W)

Mapa magazynu przygotowana w programie Mapa Magazynu Excel

Mapa Polski przygotowana w programie Mapa Polski Excel Powiaty Premium

Kalendarzowa mapa cieplna stworzona w Excelu

Mapa cieplna ruchu na stronie internetowej w dniach tygodnia (1 – poniedziałek, 7 – niedziela) oraz godzinach (od godz. 0 do 23) stworzona w Excelu