Jak uczyć się obsługi programu Excel i analizy danych? Jak wybrać właściwe szkolenie z Excela?
Rusza kurs online Power BI – pobierz infografikę 25 przydatnych wykresów
Dla osób, które zaczynają przygodę z blogiem SkuteczneRaporty.pl, przygotowałem spis wszystkich artykułów podzielony na kategorie. Dzięki temu będziesz mógł w prosty sposób wybrać to, co Cię interesuje.
1 rzecz, której najbardziej żałuję
Jak uczyć się obsługi programu Excel i analizy danych? Jak wybrać właściwe szkolenie z Excela?
Rusza kurs online Power BI – pobierz infografikę 25 przydatnych wykresów
Siedem zasad skutecznych wykresów
Cztery naprawdę skuteczne wykresy
Podstawy formatowania wykresów
Projektowanie wykresu krok po kroku
Dlaczego poprawna wizualizacja danych jest tak ważna?
Wykresy, których należy unikać
Wstawianie wykresów do prezentacji PowerPoint – checklista 14 zasad
Dziewięć zasad skutecznego użycia koloru
Jaki wykres można nazwać skutecznym?
Prezentacja i wizualizacja danych na mapach
Błędy przy stosowaniu osi czasu
Co to jest chartjunk (wykres śmieciowy) i lie-factor (współczynnik kłamstwa)?
Co to jest storytelling i data storytelling? 5 sposobów na udaną prezentację
8 najlepszych przykładów data storytellingu
Czy wykres z dwiema osiami jest efektywny? – Teoria wizualizacji danych
Wykresy, obrazy, ikony, mapy, czyli wszystko czego można użyć na dashboardzie
Jak przeprowadzić projekt budowy dashboardu?
Wzorcowy dashboard menedżerski na przykładzie raportu sprzedaży
Czy Twój raport jest skuteczny?
Analiza wizualna, czyli czego szukać na wykresach
Wykres pociskowy jako alternatywa dla liczników na dashboardzie
Miniwykresy, czyli wykresy przebiegu w czasie (ang. sparklines) – teoria
Wielokrotność, czyli wykres panelowy
Wykres cykliczności jako przykład wykresu panelowego z szeregiem czasowym
Stosowanie skali logarytmicznej na wykresie
Wykres punktowy (ang. dot plot) – alternatywa dla wykresu kolumnowego
12 zasad i narzędzi niezbędnych przy tworzeniu infografik
Co to jest wykres horyzontalny i jak go interpretować?
Kolory każdy zna – Co to jest mapa cieplna i gdzie ma zastosowanie?
Wykres jednostkowy – co to jest i czy warto go używać?
4 nowoczesne techniki wizualizacji i analizy danych na mapach
Skąd wziąć dobry zestaw kolorów do raportu? – Poznaj narzędzia do generowania palet
Co to jest diagram relacyjny i w jakim narzędziu go zbudować?
Wizualizacja danych: Excel 2003 vs 2007
Dashboard w Excelu w formie strony internetowej
7 tradycyjnych narzędzi jakości w Excelu
7 nowych narzędzi jakości w Excelu
Wykresy, które same się aktualizują
Wykresy przebiegu w czasie i inne miniwykresy w Excelu 2003 i 2007
Wykres Gantta z zasobami w Excelu jako mapa cieplna
Wykres z dwiema osiami Y w Excelu
Dodanie linii trendu do wykresu w Excelu
Wykres warstwowy min-średnia-max w Excelu
Etykiety danych wykresu kolumnowego w Excelu w nowej roli
Odchylenie na dwukolorowym wykresie kolumnowym w Excelu
Rachunek zysków i strat na wykresie kaskadowym w Excelu
Stopy procentowe na wykresie schodkowym w Excelu
Macierz BCG na wykresie bąbelkowym w Excelu
Wykres Gaussa (czyli krzywa rozkładu normalnego) w Excelu
Budowa dynamicznego dashboardu w Excelu z użyciem fragmentatorów
Symetryczny wykres słupkowy w Excelu, czyli lejek sprzedaży
Analiza trendu i sezonowości sprzedaży na wykresie panelowym
Cieniowany wykres liniowy w Excelu – powyżej czy poniżej średniej
Wskaźniki cen (tzw. indeksowanie) w Excelu, czyli wykresy o wspólnym początku
Kategoria rośnie czy maleje? Analiza popytu produktów na wykresie słupkowym w Excelu
Wykresy przebiegu w czasie w Excelu, czyli miniwykresy, które są analityczną iskrą (ang. sparklines)
Tworzenie raportu tabeli przestawnej w Excelu (1/4)
Tworzenie raportu tabeli przestawnej w Excelu (2/4)
Tworzenie raportu tabeli przestawnej w Excelu (3/4)
Tworzenie raportu tabeli przestawnej w Excelu (4/4)
Jak utworzyć histogram w Excelu?
Funkcja WYSZUKAJ.PIONOWO – niezbędnik każdego analityka
Wykorzystanie formuły tablicowej oraz listy rozwijanej do aktualizacji wykresów
Wykorzystanie zmodyfikowanego wykresu kolumnowego do porównywania marży z przychodami
Jak wstawić skalę logarytmiczną w Excelu?
Panelowy wykres kolumnowo-liniowy a prezentowanie danych sezonowych
Jak tworzyć przejrzyste wykresy z osią czasu i jak wykonać je w Excelu?
Jak zastąpić wykres radarowy wykresem kolumnowym?
Wykres z dwiema osiami, który nie wprowadza w błąd
Jak utworzyć dashboard menedżerski w Excelu? (odc. 2) – Formatowanie warunkowe jako pasek danych
Jak utworzyć dashboard menedżerski w Excelu? (odc. 4) – Mapa cieplna i kartogram z Mapą Polski Excel
Jak stworzyć wykres punktowy częstotliwości w Excelu?
Jak utworzyć porównawczy wykres punktowy w Excelu?
Jak utworzyć porównawczy wykres punktowy w Excelu z etykietami na osi Y?
Świąteczne życzenia oraz kartka świąteczna na bazie wykresu punktowego
Wykres cykliczności z jedną serią danych oraz Wklej Specjalnie do wykresu Excel
Etykiety osi X w Excelu – sprytny sposób na ich rozmieszczenie
Przewijaj i sortuj tabelę w Excelu za pomocą jednego kliknięcia i to bez VBA
Interaktywny dashboard Excel do analizy i porównywania KPI
Zaawansowany wykres do prezentacji PowerPoint w 20 krokach
Jak utworzyć licznik w Excelu? – gościnny artykuł Piotra Lorenca
Jak utworzyć „latający” wykres kolumnowy w Excelu?
Co to jest wykres mozaikowy i jak utworzyć go w Excelu?
Dodatek Sparklines for Excel (cz. 1) – Wykresy, których zawsze szukałeś
Dodatek Sparklines for Excel (cz. 2) – wykresy przebiegu w czasie
Dodatek Sparklines for Excel (cz. 3) – wykres pociskowy
Dodatek Sparklines for Excel (cz. 4) – wykresy do pokazywania zmian w czasie
Dodatek Sparklines for Excel (cz. 5) – wykresy do porównań: kolumnowy i słupkowy
Dodatek Sparklines for Excel (cz. 6) – wykres Pareto, kaskadowy i słupkowy skumulowany
Dodatek Sparklines for Excel (cz. 7) – mapa drzewa
Dodatek Sparklines for Excel (cz. 8) – wykres Gantta
Dodatek Sparklines for Excel (cz. 9) – wykres pudełkowy, fasolowy, kreskowy, rozrzutu, punktowy
Dodatek Sparklines for Excel (cz. 10) – mapa cieplna
Dodatek Sparklines for Excel (cz. 11) – alfabetyczne podsumowanie
Pokaż wartości jako… – alternatywny sposób prezentowania danych w tabeli i na wykresie przestawnym
Jeszcze jeden lejek sprzedaży z użyciem wykresu kolumnowego 3D
Dekompozycja szeregu czasowego w Excelu z błędem prognozy
Jak wyróżnić dane na wykresie liniowym?
Interaktywny wykres współrzędnych równoległych w Excelu
5 sposobów wykorzystania pola i elementu obliczeniowego w tabeli przestawnej
„Mind the gap” – Puste i ukryte komórki na wykresie Excel
Dashboard analityczny w Excelu krok po kroku (cz. 1) – formatowanie warunkowe w tabeli przestawnej
Dashboard analityczny w Excelu krok po kroku (cz. 2) – wykres przestawny kolumnowo-liniowy
Dashboard analityczny w Excelu krok po kroku (cz. 3) – histogram na wykresie przestawnym
Dashboard analityczny w Excelu krok po kroku (cz. 4) – przestawny wykres cykliczności
Dashboard analityczny w Excelu krok po kroku (cz. 5) – oś czasu oraz fragmentatory
Rozedrgany wykres punktowy – Poznaj technikę wibrowania (ang. jittering)
Jak wstawić wykres punktowy w tabeli przestawnej Excel?
Wykres Pareto z tabelą przestawną w 10 sekund
Kalendarzowa mapa cieplna w tabeli przestawnej
Analiza kohortowa w tabeli i na wykresie przestawnym
Zestawy danych – scenariusze w tabeli przestawnej Excel
Wykres pociskowy w Excelu idealny do dashboardu
Jak utworzyć wykres jednostkowy w programie Excel?
Nie nakładaj na siebie punktów – wykres panelowy w tabeli przestawnej Excel
Przedstawienie drugiej zmiennej na wykresie Excel w postaci koloru
Wartość minimalna i maksymalna na wykresie liniowym w Excelu
Skumulowany wykres grupowany w Excelu
Przedstawienie drugiej zmiennej na wykresie przestawnym Excel w postaci koloru
Dynamiczna zmiana ilości wyświetlanych danych w programie Excel
Kombo wykresów kolumnowych z dwoma osiami
Prognoza demograficzna dla Polski z wykorzystaniem kolorów na wykresie
Prognoza demograficzna dla Polski z pokazaniem przewag poszczególnych płci
Prognoza demograficzna przy pomocy pasków danych
Zacienione tło wykresu punktowego w Excelu
Mapy cieplne w Excel na 2 sposoby
5 problemów z tabelami przestawnymi i jak sobie z nimi poradzić
Łączenie identycznych tabel do tabeli przestawnej (cz. 1) – kreator
Łączenie identycznych tabel do tabeli przestawnej (cz. 2) – Power Query
Życzenia świąteczne i choinka na wykresie punktowym
Klonowanie etykiet na wykresie Excel
Rzadziej używane kalkulacje w tabeli przestawnej i ich praktyczne zastosowanie
3 zastosowania wykresu punktowego w programie Excel
Funkcje Excel nie tylko dla analityka (cz. 1) – INDEKS, PODAJ.POZYCJĘ, ADR, ADR.POŚR
Funkcje Excel nie tylko dla analityka (cz. 2) – WEŹDANETABELI, SUMA.WARUNKÓW, JEŻELI.BŁĄD
Tabele przestawne – zapisz dane źródłowe z plikiem
Element obliczeniowy z odwołaniem względnym i bezwzględnym w tabeli przestawnej Excel
Wykres lizakowy z linią DZIŚ i selektywnymi etykietami osi X
Co to jest pamięć podręczna tabeli przestawnej (pivot cache) w Excelu?
Infograficzny wykres kolumnowy o wybranym kształcie w programie Excel
Wykres kolumnowy Excel dla finansistów – ze wzrostem lub spadkiem vs zeszły rok
Średnia, Min i Max na wykresie punktowym ze słupkami błędów w Excelu
Dodanie serii do wykresu przy pomocy Wklej specjalnie…
Licznik KPI do dashboardu pokazujący przekroczenie planu
Jak wstawić w programie Excel pionowy wykres liniowy?
Przykład wykorzystania pionowego wykresu liniowego do pokazania wyników audytu
Jak znaleźć łącze w pliku Excel?
Kopiuj-Wklej formatowanie wykresu – najprostszy sposób na zmianę formatowania
Jak pokazać upływ czasu na wykresie punktowym w Excelu?
Sposób na etykiety osi Y wykresu słupkowego w Excelu
Jak szybko odfiltrować tabelę w Excelu z negatywnych informacji?
Jak usunąć odfiltrowane wiersze z tabeli Excel?
Jak zautomatyzować zaznaczanie punktów odstających na wykresie Excel?
4 sposoby na osadzenie wykresów i tabel w PowerPoint + przydatne makro
Jak dodać strzałki do wykresu punktowego Excel?
Jak wstawić dowolny wykres na tabeli przestawnej? Przykład dla mapy drzewa
Skąd wziąć ikony w Excelu i jak je wykorzystać na wykresie punktowym?
Co nowego w programie Excel 2013?
Quick Analysis – szybka analiza danych w programie Excel 2013
Flash Fill – wypełnianie błyskawiczne w Excel 2013
Współczynnik Dane/Atrament w programie Excel 2003, 2007, 2010 i 2013
Oś czasu – nowy sposób na filtrowanie dat na dashboardzie w programie Excel 2013
Wykres bąbelkowy w Excel 2013 – dodawanie opisów bąbelków
Wykres kombi, czyli wykres z dwiema osiami w programie Excel 2013
Tabele i wykresy przestawne Excel 2013 (2/4) – Wykres przestawny bez tabeli przestawnej
Tabele i wykresy przestawne Excel 2013 (3/4) – Szybka eksploracja danych w tabeli przestawnej
Liczba wartości odrębnych (Distinct Count) w tabeli przestawnej Excel 2013
Jak zachowuje się wykres punktowy w programie Excel 2013?
Geokodowanie w Excelu z najnowszymi funkcjami Excela 2013 – WEBSERVICE i FILTERXML
4 nowe wykresy Excel 2016, które Ci się przydadzą
Co nowego w programie Excel 2016? (cz. 1) – formatowanie, Powiedz mi, szablony
Co nowego w programie Excel 2016? (cz. 2) – prognozowanie
Co nowego w programie Excel 2016? (cz. 3) – tabele przestawne i fragmentatory
Co nowego w programie Excel 2016? (cz. 4) – wykres lejkowy
Co nowego w programie Excel 2016? (cz. 5) – funkcje WARUNKI, PRZEŁĄCZ oraz POŁĄCZ.TEKSTY
Jak wstawić i sformatować wykres kaskadowy (waterfall chart) w Excelu 2016?
Jak wstawić wykres pudełkowy (skrzynka-wąsy) w Excelu 2016?
Jak wstawić wykres typu histogram w programie Excel 2016 / Excel 365?
Problem z łączeniem punktów na wykresie liniowym Excel rozwiązany
Power Query (cz. 1) – Instalacja i pobieranie danych
Power Query (cz. 2) – scalanie oraz dołączanie
Power Query (cz. 3) – Grupowanie danych
Power Query (cz. 4) – scalanie plików z folderu
Power Query (cz. 5) – Przekształcanie tabeli, kolumny z dowolną zawartością i kolumny z tekstem
Power Query (cz. 6) – Przekształcanie kolumn liczbowych i dat
Power Query (cz. 7) – Kolumna strukturalna
Nowości w Power Query (Get & Transform) – update kwiecień 2016
Pobieranie danych z sieci Web (cz. 1): Power Query vs Pobieranie danych zewnętrznych
Pobieranie danych z sieci Web (cz. 2): web scraping z użyciem funkcji Power Query
11 powodów dla których warto korzystać z Power Query / Get & Transform
Jak odfiltrować dane w tabeli przestawnej na podstawie zewnętrznej listy?
Kolumna z przykładów – nowość w Power Query dla Excela (Pobieranie i przekształcanie) i Power BI
Parametry w Power Query dla Excel i Power BI (cz. 1)
Zależność zapytań w Power Query i Power BI
Jak nie ładować danych z zapytania do Excela i modelu danych Power BI?
Jak wyeksportować dane z Power Query oraz Power BI do CSV?
Podziel kolumny jako… wiersze w Power Query
Scal wiersze w kolumnie w Power Query
Parametry w Power Query dla Excel i Power BI (cz. 2)
Jak stworzyć tabelę Kalendarz w Power Query przy pomocy języka M?
Uruchomianie Power Pivot oraz Power View
Kolumna oraz pole obliczeniowe w Power Pivot
Hierarchia. Tworzenie hierarchii.
Czym się różni Power Pivot od Excela?
Czym jest relacyjna baza danych? Jak tworzyć relacje w Power Pivot?
Zbyt wiele danych? Ukrywanie tabel oraz kolumn.
Zaawansowane opcje Power Pivot
Co to jest KPI w Power Pivot i jak go wstawić?
11 wskazówek przydatnych w pracy nad modelem danych w Power Pivot
Funkcja CALCULATE() i czas w języku DAX dla Power Pivot i Power BI
Jak wykorzystać kombinację funkcji DAX: CALCULATE i ALLSELECTED?
Funkcje modułowe i konwertowanie tabeli przestawnej na formuły
Czytelne nagłówki tabel przestawnych dzięki VBA
Eksperymentujemy z ilością danych w programie Excel przez Power Query i Power Pivot
Power BI Desktop – nowe narzędzie w stajni Microsoftu
Szybki start z Power BI (cz. 1) – Wprowadzenie
Szybki start z Power BI (cz. 2) – Pierwszy wykres
Szybki start z Power BI (cz. 3) – formatowanie, wykres liniowy, mapa
Szybki start z Power BI (cz. 4) – wykres punktowy, budowa dashboardu i publikacja na PowerBI.com
Wykres wstążkowy – nowy wykres standardowy w Power BI
Formatowanie warunkowe w Power BI
Text Filter – Filtrowanie danych za pomocą niestandardowej wizualizacji w Power BI
3 powody, dla których warto pobrać Power BI Desktop przez Microsoft Store
Zadaj pytanie Twoim danym, czyli jak korzystać z Q&A w Power BI
Jak przejść między stronami raportu Power BI? Przeglądanie szczegółowe (Drillthrough Filter)
Jak stworzyć w Power BI parametr do wybierania miar na raporcie?
Wyjaśnij wzrost / spadek w Power BI
Filtrowanie TOP N w Power Pivot i Power BI (cz. 1) – interfejs i kolumna obliczeniowa
Power Map, czyli potęga mapy (cz. 1) – Techniki przedstawiania danych
Power Map, czyli potęga mapy (cz. 2) – Publikacja efektów pracy
Power Map, czyli potęga mapy (cz. 3) – opcje dodatku
Jak wgrać własne regiony i wszystkie powiaty do Mapy 3D (Power Map) Excel 2016 i 365?
#17 spotkanie Data Visualization & BI Meetup – szkolenie wstępne z Power BI Desktop
#17 spotkanie Data Visualization & BI Meetup – podsumowanie i materiały
3 transformacje w Power Query & Power BI – #18 Data Visualization & BI Meetup
#18 Data Visualization & BI Meetup – podsumowanie i materiały po spotkaniu
Poznaj 5 pułapek w Power Query + Mapy w Power BI – #19 Data Viz & BI Meetup
#19 Data Visualization & BI Meetup – podsumowanie i materiały po spotkaniu
Hadoop + Power BI | 5 wykresów procesowych – #20 Data Visulization & BI Meetup
#20 Data Visualization & BI Meetup – podsumowanie i materiały po spotkaniu
Wykres kolumnowy oraz słupkowy w Power View
Raporty na mapach w Excel Power View (cz. 2) – Jak stworzyć wykres bąbelkowy z pomocą współrzędnych?
Wykres punktowy w Excel Power View
Zmniejsz szum informacyjny, czyli Kafelki w Power View
Wielokrotność w Power View, czyli wykres panelowy
Hierarchia w praktyce, czyli drill down / drill up
Details on demand, czyli szczegóły na żądanie
Królowa wszystkich interakcji, czyli brushing and linking
Fragmentator jako sposób na szybkie filtrowanie danych na dashboardzie
Mapa rynku – użycie mapy drzewa do prezentacji notowań giełdowych
Sonda onet.pl, czyli jak skomplikować proste dane
Wizualizacja wyników wyborów prezydenckich
Pulpit nawigacyjny (czyli dashboard) Google Analytics
Chmura tagów na podstawie expose Donalda Tuska i Baracka Obamy
Światowa populacja przedstawiona jako chmura danych
Mapa Cholery – pierwsze użycie danych liczbowych na mapie
Raport CIA „The World Factbook” w postaci dashboardu analitycznego
Ucinanie kolumn surowo wzbronione
Kiedy warto skorzystać z wykresu panelowego?
Gdzie posłowie jeździli samochodem? – Interaktywna grafika po „aferze madryckiej”
Bójki i tyrady wśród młodzieży Europy w interaktywnym rankingu na Tableau Public
5 sposobów na poprawę wizualizacji – Redesign tablicy informacyjnej z autobusu ZTM
Jak wojna na Ukrainie wpływa na hrywnę i bilans płatniczy? – wizualizacja w Tableau
Czego szuka analityk? – SkuteczneRaporty.pl pod lupą Analytics i Tableau
Historia ligi angielskiej na jednym obrazie z Tableau Public
Paweł Kukiz rozgrzał Polskę. Na kogo zagłosują jego zwolennicy w II turze?
Jak zmieniały się rekordy prędkości? – Poznaj Story Points w Tableau
Złe i dobre praktyki wizualizacji wyników ankiet i badań
Angielscy piłkarze spłaciliby dług Grecji w rok – wizualizacja w Tableau
15 najciekawszych infografik w Internecie
Czego nie akceptujemy? – Moralność w Polsce i na świecie na wykresie radarowym
Co to za zjawisko? – Świąteczna zagadka i życzenia
Kwartet Anscombe’a – „By zrozumieć, trzeba zobaczyć”
Ranking szkół podstawowych dla Warszawy
Róża Nightingale – Jeden wykres, który uratował tysiące ludzi i zmienił historię
Ile osób zginęło podczas II wojny światowej? Świetne wideo z wykresem jednostkowym
Co oznacza Brexit dla Brytyjczyków?
Przestępczość w Chicago – przykład ciekawej wizualizacji w Tableau
Jak stworzyć dobrą infografikę sportową?
Polska najwyżej w historii w rankingu FIFA – moja interaktywna infografika
Jak zmieniało się bezrobocie w latach 2004-2017?
Raportowanie na Mapie Polski Excel – 30 poradników „krok po kroku”
Kartogram w analizie na mapie Polski w Excelu
Wykres bąbelkowy w analizie na mapie w Excelu
TOP 4 zastosowania Mapy Polski w Excelu
Mapa Polski Excel (odc. 1) – Jak stworzyć podział geograficzny na bazie granic administracyjnych?
Mapa Polski Excel (odc. 5) – Jak zbudować podział geograficzny z wykorzystaniem kodów pocztowych?
Mapa Polski Excel (odc. 7) – Jak zmienić kolory na mapie?
Mapa Polski Excel (odc. 12) – Jak przedstawić na mapie bazę adresów po geokodowaniu?
Mapa Polski Excel (odc. 14) – Jak dynamicznie filtrować punkty na mapie?
Mapa Polski Excel (odc. 16) – Jak pokazać w powiększeniu obszar administracyjny Śląska?
Mapa Polski Excel (odc. 17) – Jak pokazać na mapie dynamiczne etykiety z nazwami i liczbami?
Mapa Polski Excel (odc. 18) – Jak umieścić własny znak graficzny (np. logo) na mapie?
Mapa Polski Excel (odc. 19) – Jak uzupełnić nieznalezione kody pocztowe?
Mapa Polski Excel (odc. 20) – Jak narysować zasięg na wykresie bąbelkowym?
Mapa Polski Excel (odc. 21) – Jak zaznaczyć na mapie kolejność odwiedzania punktów lub obszar?
Mapa Polski Excel (odc. 22) – Jak zwizualizować na mapie przepływ towarów?
Mapa Polski Excel (odc. 23) – Jak obliczyć odległość liniową pomiędzy punktami na mapie?
Mapa Polski Excel (odc. 24) – Jak wygenerować link do trasy na mapie Google?
Mapa Polski Excel (odc. 27) – Jak zwiększyć liczbę przedziałów kartogramu?
Mapa Polski Excel (odc. 30) – Jak utworzyć kartodiagram kołowy?
Raport z użyciem Mapy Polski Excel, tabeli przestawnej i fragmentatorów [wideo]
Szybkie przejście z województw na powiaty (lub gminy) w Mapie Polski Excel
Aktualizacja Mapy Polski Excel 2018
Jak zbudować własną mapę (fabryki, magazynu, regionów itp.) w Excelu?
Big Data – duże liczby, nowe możliwości, nowe narzędzia
Analiza danych i tworzenie podziału na mapie Polski na bazie kodów pocztowych
Interfejs użytkownika Tableau Public
Szybki start – tworzymy pierwszą wizualizację
Tworzymy pierwszy dashboard w Tableau Public
Publikowanie dashboardu na stronie Tableau Public
Import danych do Tableau Public
Pole obliczeniowe – sposób na dodanie brakujących danych w Tableau
Mapy w Tableau – dwa sposoby na efektywne prezentowanie danych